Balans Bieli – STUDIOFOTOGRAFICZNE.PL

W artykule tym postaram się przybliżyć co to jest balans bieli i czego on dotyczy.
Balans Bieli (White Balance) to nic innego jak „narzędzie” do kompensacji barw rejestrowanego obrazu przez matrycę dla temperatury oświetlenia, jakie towarzyszy wykonywanej fotografii.
Źródła światła postrzegane jako białe to mieszanka fal świetlnych w różnych kolorach, którą nasze oczy traktują jako biel. Najlepiej jest to widoczne gdy światło po przejściu przez dowolny pryzmat zostaje rozszczepione na wielobarwną tęczę.
Tylko nieliczne źródła emitują neutralnie białe światło, zazwyczaj posiada ono pewne zabarwienie, które wpływa na odwzorowanie bieli. Dlatego aby nasze zdjęcia wyglądały naturalnie potrzebna jest korekcja czułości matrycy na poszczególne kolory.
Kolor światła zwany inaczej temperaturą barwową mierzony jest w kelwinach (K). Im niższa temperatura barwowa tym bardziej czerwone światło natomiast im wyższa temperatura barwowa tym światło bardziej niebieskie.

Oko ludzkie jest tak skonstruowane, że bardzo łatwo dopasowuje się do zmian w temperaturze barwowej i biel niezależnie od źródła światła prawie zawsze widzi jako biel. Niestety matryca aparatu cyfrowego nie jest tak doskonała i nie ma takiej zdolności adaptacji do rodzaju oświetlenia oraz zmieniających się warunków jak oko ludzkie. Rejestruje ona kolory zależnie od natężenia i koloru światła padającego na fotografowane obiekty. Dlatego aby obraz rejestrowany przez matrycę nie miał nienaturalnego zabarwienia potrzebna jest korekcja. Najczęściej robi się to właśnie poprzez dobranie odpowiedniego ustawienia balansu bieli.

W aparatach cyfrowych mamy kilka ustawień balansu bieli:
– automatyczny,
– światło żarowe ( 3500 K),
– światło jarzeniowe (od 2700 K do 7200 K, białe 3700 K)
– światło słoneczne (5200 K),
– lampa błyskowa (5400 K),
– pochmurno (6000 K),
– cień (8000 K),
– wybór temperatury barwowej w kelwinach,
– według wzorca.

Są to przykładowe rodzaje balansu bieli, w zależności od producenta i modelu aparatu mogą się one różnie nazywać i nie wszystkie muszą występować.

Automatyczny balans bieli
Każdy aparat cyfrowy posiada automatyczny balans bieli. Oznaczany jest on najczęściej w postaci skrótu AWB (Auto White Balans). Pozwala on na robienie zdjęć w szybko zmieniających się warunkach oświetlenia. W trybie tym procesor aparatu odnajduje najjaśniejszy obszar obrazu i uznaje, że jest to odwzorowanie obiektu białego. Na podstawie tej informacji dobiera on odpowiedni algorytm do ustawienia pozostałych kolorów obrazu.
Niestety, w niektórych sytuacjach, ustawienie automatycznego balansu bieli może zawieść. Dlatego producenci przewidzieli możliwość ręcznego ustawienia balansu bieli przez fotografa.

Tryby predefiniowane
Ustawienie w aparacie któregoś z trybów tematycznych (światło żarowe, słoneczne, jarzeniowe itd.), oznacza wprowadzenie odpowiedniej informacji do oprogramowania aparatu jaki rodzaj światła pada na fotografowaną scenę. Informację tą procesor aparatu wykorzystuje w trakcie przetwarzania obrazu zarejestrowanego na matrycy.

Balans bieli według wzorca polega na dokładnym „pokazaniu” aparatowi neutralnego lub białego koloru. Jest to jeden z dokładniejszych sposobów, jednak wymaga od nas wykonania pewnej procedury, którą trzeba powtarzać przy zmieniających się warunkach. Dokonujemy tego w następujący sposób. W oświetleniu, w którym ma zostać wykonane zdjęcie, ustawiamy szarą kartę. Aparat ustawiamy w tryb balansu bieli według wzorca, wypełniamy kadr szarą kartą i dokonujemy pomiaru poprzez wciśnięcie spustu migawki. W zależności od marki i rodzaju aparatu procedura pomiaru balansu bieli może się różnić. Dlatego najlepiej sprawdzić jak postępować w instrukcji obsługi aparatu.
Kolor podstawionego przedmiotu zostanie zarejestrowany przez aparat jako neutralny lub biały (do pomiaru można również użyć białej karty) a wszystkie inne kolory pojawiające się przed obiektywem w trakcie fotografowania będą oceniane w stosunku do tego uznanego, z woli fotografa, wzorca.

Ze względu na łatwość adaptacji ludzkiego oka i różnorodność odcieni białego i szarego koloru nie proponuję robienia pomiarów pierwszą lepszą kartką papieru. W celu dokonania dokładnego pomiaru lepiej skorzystać z profesjonalnej szarej karty lub ze specjalnych dekielków, filtrów do ustawiania balansu bieli.

Wybór temperatury barwowej w Kelwinach
Oświetlenie, z jakim spotykamy się na co dzień, jest tak różne, że opisane dotychczas metody interpretowania kolorów mogą nie wystarczyć zaawansowanemu fotografowi. Dlatego aparaty fotograficzne wysokiej klasy mają opcję ustawiania temperatury źródła światła, które oświetla fotografowaną scenę. W tym trybie balansu bieli wprowadzamy informację o temperaturze barwowej poprzez wybranie odpowiedniej wartości liczbowej określającej temperaturę źródła światła w kelwinach. Producenci oświetlenia określają w instrukcjach jaka jest temperatura barwowa emitowanego światła.

Poniżej zdjęcia palety kolorów wykonane w oświetleniu studyjnym błyskowym z różnym ustawieniem balansu bieli:

Balans bieli w trybie “według wzorca”