Co dokładnie kryje się pod hasłem: „Synchronizacja” w fotografii?

Jest to koordynacja w czasie aparatu i lampy błyskowej w taki sposób aby błysk lampy rejestrowany był równomiernie na całości matrycy aparatu.
Znane są mi dwa rodzaje synchronizacji migawki aparatu z błyskiem i według mojej wiedzy jest ona ściśle związana z zastosowaną w aparacie migawką i czasem jej otwarcia.
Najczęściej stosowanym rodzajem migawki w aparatach fotograficznych jest migawka szczelinowa. Ten rodzaj migawki składa się z dwóch ruchomych taśm zwanych lamelkami. Pierwsza lamelka odsłania matrycę a następna zasłania regulując w ten sposób czas naświetlania.

Minimalny czas synchronizacji zwany czasami X-sync

Jest to najkrótszy czas otwarcia migawki odsłaniający całkowicie matrycę aparatu. Ten czas wyznacza możliwość rejestrowania obrazu za pomocą jednego błysku lampy. W dzisiejszych czasach x-sync mieści się w granicach do 1/250s – 1/320s.
Co się stanie kiedy skrócimy czas naświetlania używając lampy błyskowej bez HSS do oświetlenia obiektu?
Przy zastosowaniu krótszego czasu otwarcia migawki niż X-sync matryca aparatu nie będzie całkowicie odsłonięta i nie da się jej poprawnie naświetlić jednym błyskiem flesza. Dzieje się tak, dlatego że po wciśnięciu spustu migawki pierwsza lamelka zaczyna odsłaniać matrycę aparatu. Jednak zanim odsłoni ją do końca zacznie się proces przysłaniania matrycy za pomocą drugiej lamelki. Przy mocnym skróceniu czasu otwarcia migawki odległość pomiędzy pierwszą a drugą lamelką jest tak niewielka, że przypomina to efekt przesuwania się szczeliny odsłaniającej matrycę aparatu.

HSS – Synchronizacja z krótkimi czasami migawki

Ze względu na charakter pracy migawki szczelinowej, która po przekroczeniu czasu X-sync nie pozwoli fizycznie na naświetlenie matrycy jednym błyskiem, z pomocą może przyjść funkcja o nazwie HSS. Pozwala ona na synchronizację błysku z migawką nawet do 1/8000s.
Funkcja ta powoduje wydłużenie czasu trwania błysku, poprzez wielokrotne jego wyzwolenie, podczas całego czasu otwarcia migawki. Lecz niestety aby lampa mogła wykonać serię błysków podczas szczelinowego odsłaniania matrycy musi ona znacząco zmniejszyć moc, gdyż w tak krótkim czasie nie zdążyłyby się naładować ponownie kondensatory w lampie.

Czym synchronizować lampę z aparatem?

Wiemy już czym różni się minimalny czas synchronizacji od trybu HSS, lecz czym zsynchronizować aparat i lampę błyskową?
Reporterską lampę błyskową zakładamy na sanki aparatu i gotowe. Co jednak jeśli chcielibyśmy użyć jej zdalnie?
Sposobów na synchronizację obu urządzeń jest naprawdę wiele. Każdy ma swoje plusy czasami również minusy. Mechanicznie możemy połączyć ze sobą lampę i aparat za pomocą wszelkiego rodzaju przewodów PC (sync) lub TTL, niestety wygoda pracy jest powiedzmy ograniczona.
Bezprzewodowo do dyspozycji mamy fotocelę lub wszelkiego rodzaju wyzwalacze radiowe o czym można poczytać TUTAJ.
Technologia idzie do przodu również w dziedzinie synchronizacji lamp. Większość producentów w swoich lampach oprócz standardowego złącza typu „Sync” decyduje się na wbudowanie odbiornika radiowego czy też złącza typu USB. Standardowe złącze sync pozwala tylko i wyłącznie na synchronizację błysku lampy z migawką aparatu, co niestety może być już trochę niewystarczające. Złącze USB oraz wbudowany odbiornik rozszerzają możliwości pozwalając na zdalną kontrolę nad parametrami lampy czy przydzielanie lamp do konkretnych grup oświetlenia.

Zaawansowane studyjne lampy błyskowe, to nie tylko praca z błyskiem w trybie manualnym, to również automatyka pomiaru oświetlenia. Jedna lampa błyskowa potrafi „dogadać” się w trybie TTL z systemem Canon, Nikon, Fuji, Sony itd. Wyzwalacz, który współpracuje z taką lampą, musi obsłużyć wszystkie te funkcje. Do nie dawna sterownik / wyzwalacz, który obsługiwał tryb TTL przeznaczony był do jednego z systemów. Dziś możliwy jest już zakup jednego wyzwalacza, który ma uniwersalną stopkę pod większość marek aparatów i współpracuje z lampami studyjnymi / plenerowymi w trybie TTL!

Kiedy korzystać z HSS a kiedy z X-sync?

Zaletami trybu HSS jest możliwość synchronizacji błysku z krótkimi czasami migawki. Tę cechę za pewne wykorzystamy w plenerze do tak zwanego „gaszenia słońca”.
Używanie krótkich czasów migawki z błyskiem zachęci do mrożenia ruchu i z pewnością tryb ten można również tu wykorzystać. Jednak wadą trybu HSS jest duży spadek mocy błysku. Dlatego wszędzie tam gdzie potrzebna jest duża moc błysku (mocne przymknięcie przysłony obiektywu) lepszym rozwiązaniem do mrożenia ruchu będzie krótki czas trwania błysku lampy przy zastosowaniu synchronizacji X-sync.

X-sync – czas otwarcia migawki w studio

Studio fotograficzne to miejsce gdzie fotograf  ma pełną kontrolę nad kadrem i oświetleniem. Nikt w studiu nie pracuje na wysokich czułościach, bo po co? Pracuje się przeważnie na przymkniętej przysłonie oraz z czasem otwarcia migawki najbliższy minimalnemu czasowi synchronizacji.
Czas otwarcia migawki trwa dłużej niż błysk lampy, dlatego wartość ta nie ma znaczenia jeśli chodzi o światło błyskowe. Ma za to spore znaczenie jeśli chodzi o światło zastane, dlatego powinien być on na tyle krótki aby aparat nie rejestrował światła zastanego i na tyle długi aby na zdjęciu nie zobaczyć migawki aparatu. Jeśli czas migawki ustawimy za długi wpłynie on na kolorystykę zdjęć (mieszanie się temperatury barwowej) oraz na ostrość obiektu podczas dynamicznych sesji.

Na samym początku artykułu wspomniałem, że znam dwa rodzaje synchronizacji lampy z aparatem i zależą one od rodzaju migawki i czasu jej otwarcia. Jeśli chodzi o czas otwarcia migawki to opisałem już synchronizację X-sync i HSS.
Co do rodzaju migawki to wspomniałem o migawce szczelinowej, która jest najczęściej spotykaną migawką wśród lustrzanek małoobrazkowych. Znany jest jeszcze jeden rodzaj migawki ze starszych konstrukcji aparatów mieszkowych i dwuobiektywowych. Migawka irysowa zwana inaczej centralną znajduje nadal swoje zastosowanie w obiektywach i modułach średnio i wielkoformatowych. Ten rodzaj migawki zbudowany jest z blaszek w kształcie sierpów ułożonych wokół osi optycznej tworząc okrągły otwór o regulowanej średnicy. Konstrukcja tego typu migawki pozwala na synchronizację błysku lampy w pełnym zakresie oferowanych czasów otwarcia.
W przypadku migawki irysowej nie ma problemu z synchronizacją z krótkimi czasami otwarcia migawki. Choć czasy te są znacznie krótsze bo do około 1/2000s.